ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΦΩΝΗ

Έχουν φωνή οι εικόνες κι ας λέμε ότι απευθύνονται μόνο στα μάτια μας. Έχουν φωνή και φωνάζουν σ’ όσους θέλουν να ακούσουν. Έχουν φωνή κι όσο και θέλουμε να τη φιμώσουμε, εκείνη πάντα βγαίνει δυνατή και λέει αυτό που θέλει να πει. Συνήθως την αλήθεια…
Δεν είναι ταινία, ούτε εικόνα από το παρελθόν. Στον 21ο αιώνα, όταν όλος ο κόσμος κλονίζεται από την οικονομική κρίση, κάπου στον Αμαζόνιο υπάρχει μια φυλή που ζει με τους δικούς της κανόνες τις δικές της αγωνίες. Στο στιγμιότυπο λ.χ. η αγωνία της φυλής είναι αυτό το «Αγνώστου ταυτότητας ιπτάμενο αντικείμενο» που προσπαθώντας να απαθανατίσει τη σπάνια σκηνή, απειλεί την ηρεμία τους. Κοιτάζοντας τη φωτογραφία σκέφτομαι ότι αυτές οι ψυχές που δεν έχουν ιδέα από πολιτισμό, από τηλεοράσεις, PC και αυτοκίνητα, που δεν ξέρουν τι σημαίνει Louis Vuitton, Armani ή Manolo Blahnik, σίγουρα θα γελούσαν αν μας έβλεπαν να φοβόμαστε μια κάρτα ή ένα κομμάτι χαρτί που γράφει «ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΔΕΗ». Σίγουρα θα μας θεωρούσαν χαζούς αν άκουγαν ότι οι ζωές μας χορεύουν στο ρυθμό των golden boys και ότι το πρόβλημά μας είναι ότι δεν μπορούμε να πληρώσουμε το νοίκι για τα σπίτια μας, τις δόσεις για τα αυτοκίνητά μας, ότι χρωστάμε τις ζωές μας στο άδειο πορτοφόλι μας και το οξυγόνο δε μας φτάνει, λίγο από τη μόλυνση του περιβάλλοντος και λίγο από το άγχος μας. Σίγουρα η ανεργία δεν τους απειλεί, κοιμούνται χωρίς άγχος και ζουν χωρίς απαιτήσεις, άρα χωρίς παράπονα. Θα ήθελες να ήσουν στη θέση τους; Εγώ – για να πω την αλήθεια- όχι. Απλά βλέποντας τους, συνειδητοποιώ ότι είναι άλλο να είσαι πολιτισμένος και άλλο να είσαι ελεύθερος, άλλο να έχεις αγαθά κι άλλο να είσαι πλούσιος. Μπορεί να μ’ αρέσουν ο πολιτισμός και τα αγαθά, αλλά κακά τα ψέματα: Ελεύθερη δεν είμαι, ούτε πλούσια, ούτε ευτυχισμένη. Βλέποντας αυτή τη φωτογραφία και εν μέσω της κρίσης, θυμάμαι μια ισπανική ιστορία που μου είχε στείλει πριν από καιρό ένας φίλος με e-mail. Μια ιστορία που κι αν ακόμα είναι παραμύθι μοιάζει πολύ αληθινή:

Ένας πατέρας με οικονομική άνεση, θέλοντας να διδάξει στο γιο του τι σημαίνει φτώχεια, τον πήρε μαζί του για να περάσουν λίγες μέρες στο χωριό, σε μια οικογένεια που ζούσε στο βουνό. Πέρασαν τρεις μέρες και δυο νύχτες στην αγροικία. Καθώς επέστρεφαν στο σπίτι, μέσα στο αυτοκίνητο, ο πατέρας ρώτησε το γιο του:

«Πώς σου φάνηκε η εμπειρία;»
«Ωραία» απάντησε ο γιος με το βλέμμα καρφωμένο στο κενό.
«Και τι έμαθες;» συνέχισε με επιμονή ο πατέρας.

Ο γιος απάντησε: - Εμείς έχουμε έναν σκύλο, ενώ αυτοί τέσσερις. Εμείς διαθέτουμε μια πισίνα που φτάνει μέχρι τη μέση του κήπου, ενώ αυτοί ένα ποτάμι δίχως τέλος, με κρυστάλλινο νερό, μέσα και γύρω από το οποίο υπάρχουν και άλλες ομορφιές. Εμείς εισάγουμε φαναράκια από την Ασία για να φωτίζουμε τον κήπο μας, ενώ αυτοί φωτίζονται από τα αστέρια και το φεγγάρι. Η αυλή μας φτάνει μέχρι το φράχτη, ενώ η δική τους μέχρι τον ορίζοντα. Εμείς αγοράζουμε το φαγητό μας· αυτοί πάλι, σπέρνουν και θερίζουν γι’ αυτό. Εμείς ακούμε CDs. Αυτοί απολαμβάνουν μια απέραντη συμφωνία από πουλιά, βατράχια, και άλλα ζώα. Και όλα αυτά διακόπτονται που και που από το ρυθμικό τραγούδι του γείτονα που εργάζεται στο χωράφι. Εμείς μαγειρεύουμε με ηλεκτρική κουζίνα. Αυτοί ό,τι τρώνε έχει αυτή τη θεσπέσια γεύση, μια και μαγειρεύουν στα ξύλα. Εμείς, για να προστατευθούμε, ζούμε περικυκλωμένοι από έναν τοίχο με συναγερμό. Αυτοί ζουν με τις ορθάνοιχτες πόρτες τους, προστατευμένοι από τη φιλία των γειτόνων τους. Εμείς ζούμε «καλωδιωμένοι» με το κινητό, τον υπολογιστή, την τηλεόραση. Αυτοί, αντίθετα, «συνδέονται» με τη ζωή, τον ουρανό, τον ήλιο, το νερό, το πράσινο του βουνού, τα ζώα τους, τους καρπούς της γης τους, την οικογένειά τους. Ο πατέρας έμεινε έκθαμβος από τις απαντήσεις του γιου του. Και ο γιος ολοκλήρωσε με τη φράση: «Σ 'ευχαριστώ, μπαμπά, που μας δίδαξες πόσο φτωχοί είμαστε.»

Φιλικά σε πολιτισμένους και … πλούσιους…Βαλεριάνα